Myom ve Cerrahisi

Myomlar, rahimde gelişen iyi huylu tümörlerdir. Belirti vermeyebilir veya kısırlık, adet düzensizliği ve pelvik ağrı gibi sorunlara neden olabilir. Myom türleri, belirtileri ve tedavi seçenekleri bu yazıda detaylı olarak ele alınmaktadır.

Myom (Miyom) Nedir?

Rahimde büyüyen iyi huylu (kanserli olmayan) tümörlerdir. Bunlara myom veya leiomyom da denir. Myomlar, rahim duvarındaki tek bir kas hücresinin çoğalması ve kanserli olmayan bir tümör oluşturmasıyla meydana gelir. Yerine ve boyutuna bağlı olarak, myomlar rahmin ve çevresindeki diğer yapılarının rahim ağzı gibi (serviks) şeklini veya boyutunu değiştirebilir. Myomların semptomlara neden olup olmadığı veya tedavi gerektirip gerektirmediği, yerlerine, boyutlarına ve sayılarına bağlıdır.

Myomlar genellikle rahmin gövdesinde veya etrafında bulunur, ancak bazen servikste de yer alabilirler. Bulundukları yere göre üç ana türü vardır:

Subserozal: Rahmin dış duvarında bulunan

İntramural: Rahim duvarının orta kas katmanlarında bulunan

Submukozal: Rahmin iç duvarında bulunan ve rahim boşluğuna giren

Myomlar, doğrudan rahim duvarına bağlı olabilir veya bir sapla (pedunküle) rahme bağlı olabilir. Ayrıca mesane ve bağırsak gibi yakın ligamentlere veya organlara da bağlı olabilirler. Myomlar nadiren pelvik boşluğun dışında bulunur.

Myomların Sıklığı Nedir?

Myomlar, üreme çağındaki kadınların %70'ine kadarında bulunur.

Myomlar Neden Gelişir?

Rahim myomlarının kesin nedeni bilinmemektedir, ancak genetik, hormonal ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonu olabileceği düşünülmektedir. Örneğin, myomlar Afrikalı Amerikalı kadınlarda Kafkas kadınlara göre biraz daha yaygındır. Östrojen ve progesteron (özellikle yumurtalıklar tarafından üretilen hormonlar), myomların büyümesini teşvik edebilir. Menopoz sonrası hormon seviyeleri düştüğünde, myomlar nadiren büyür ve genellikle küçülür. Beslenme veya yaşam tarzı faktörlerinin myom büyümesini etkilediğine dair çok az kanıt bulunmaktadır. Benzer şekilde, düşük doz doğum kontrol hapları gibi ilaçların da myom büyümesi üzerinde çok az veya hiç etkisi yoktur.

Myom Muayenesi Nasıl yapılır?

Genellikle pelvik muayene sırasında rahmin şekli ve boyutu değerlendilir. Ancak daha küçük myomlar pelvik muayenelerde tespit edilemeyebilir. Ultrason ile tanı konur. Yerleşim yerini doğrulamak amacı ile salin infüzyon sonografi, Manyetik rezonans görüntüleme kullanılabilir.

Myomlar Kısırlık Yapar mı?

Myomu olan çoğu kadın kısırlık problem yaşamaz. Bu nedenle, myomu olan kadınlar ve eşleri, kısırlığa neden olabilecek diğer sorunları bulmak için kapsamlı bir şekilde değerlendirilmelidir.

• Myomların boyutu ve yeri, doğurganlığı etkileyip etkilemeyeceğini belirler. Genellikle doğurganlığı azaltan myomlar, rahim boşluğunun içinde bulunan (submukozal) veya rahim duvarında çok büyük olan (>4 cm çapında) myomlardır.
• Myomlar serviksin şeklinin değiştirerek, rahme girebilecek sperm sayısını etkileyebilir.
• Fallop tüpleri myomlar tarafından tıkanabilir; bu da yumurtaların fallop tüplerinde spermle döllenmesi için taşınmasını engelleyebilir.
• Myomlar, embryonunun tutunacağı rahim iç yüzeyinin (endometriumun) yapışını değiştirerek inflamasyonu (mikrobik olmayan iltihap) tetikleyebilir, rahim içi boşluğunu daraltabilir, endometriumun kalınlığını etkileyebilir. Rahim boşluğuna giden kan akışı azalabilir. Bu durum embriyonun rahim duvarına yapışma (implantasyon) veya gelişme yeteneğini etkileyebilir.

Gebelikte myomlara ne olur?

Çoğu myom gebelik sırasında sorun yaratmaz. Eğer bir myom büyürse, genellikle hamileliğin ilk 12 haftasında büyür.

Gebelikteki en büyük endişe, myomun erken doğum veya düşük riskini artırmasıdır. Bazı durumlarda, myomlara giden kan akışı azalabilir bu da şiddetli ağrıya neden olabilir. Ayrıca, myomlardan dolayı bebeğin rahimdeki pozisyonu değişebilir. Bu durum düşük, erken doğum ve sezaryen riskini artırabilir. Myomların konumuna bağlı olarak doğum sırasında kanama ve plasentanın rahimden erken ayrılması gibi sorunlar görülebilir.

Ancak gebelik sırasında cerrahi müdahale nadiren gereklidir. Eğer myom ameliyatından sonra gebelik gerçekleşirse, gebelik takibi önemlidir.  Sezaryen doğum önerilebilir.

Myomlar Hangi Şikayetlere Neden Olur?

Myomların boyutlarına ve konumlarına bağlıdır. Myomu olan çoğu kadının bir şikayeti olmaz.

En sık görülen şikayetler anormal rahim kanaması, adet düzensizliği, kasık ve karın ağrısı ve pelvik baskı hissidir.

Anormal rahim kanaması ve adet düzensizliği, myomların rahmin iç yüzeyinde veya yakınında bulunduğunda görülür. Hızla büyüyen bir myom, dejenerasyona (yapısal değişiklikler) uğrayabilir; bu da ağrı ve kramp oluşturabilir. İnce bir sapla rahme bağlı olan myomlar kendi etrafında dönebilir ve şiddetli ağrıya neden olabilir. Büyük myomlar cinsel ilişkiyi veya belirli hareketleri ağrılı hale getirebilir. Ayrıca adetlerde şiddetli ağrıya neden olabilirler.

Büyük myomlar yakınlardaki pelvik organlara baskı yapabilir. Eğer myom mesaneye baskı yaparsa (mesane rahmin önünde yer alır), idrar sıklığında artış veya acil idrara gitme hissi ortaya çıkabilir. Üreterlere (böbreklerden mesaneye idrar taşıyan tüpler) baskı yapılması durumunda, eğer myomlar çıkarılmazsa böbrek hasarı görülebilir. Kalın bağırsak ve rektuma baskı yaparak ağrılı bağırsak hareketlerine, kabızlığa, hemoroidlere veya dışkının şeklinin değişmesine neden olabilir.

Myomlarda kanser riski nedir?

Myomların kansere dönüşme riski üreme yıllarında yaklaşık 1/1000 oranındadır (Ameliyat edilen myomlar içinde) ve menopoz sonrası daha yaygındır. Myomlardan kaynaklanan kanserlere leiomyosarkom denir. Menopoz sonrası büyüyen bir myom leiomyosarkom olabilir; bu durumda rahmin çıkarılması (histerektomi) gereklidir.

Tüm myomların tedavi edilmesi gerekir mi?

Genellikle hayır, myomu olan çoğu hasta belirti yaşamaz. Ancak, myomların boyutlarının değişip değişmediğini görmek, herhangi bir şikayeti sorgulamak ve gebelik planı açısından düzenli kontroller önerilir.

Myomlar ilaçlarla tedavi edilir mi?

Myomların tam olarak tedavisini sağlayacak bir ialç tedavisi yoktur ancak myomlar östrojen ve progesteron hormonuna duyarlıdırlar ve bu hormon seviyelerinin azaltılması ile geçici olarak kontrol altına alınabilirler. Bu ilaçlar geçici olarak doğurganlığı engelleyebilir ve istenmeyen yan etkileri olabilir. Uzun vadede myomun tektedavisi cerrahidir.

Myomlar ne zaman ameliyat edilir? 

Myomlar şikayete neden olduğunda cerrahi müdahale düşünülür. Kısırlık için ameliyat planlaması kısırlık sebepleri tam olarak değerlendirilmeden yapılmamalıdır. Rahim üzerindeki tüm cerrahiler, gelecekteki doğurganlığı etkileyebilecek skar ve yapışıklık riski taşır.

Gebelik isteyen bireyler için rahim koruyucu myom ameliyatı (myomektomi) yapılır. 

Rahim koruyucu myom ameliyatı (Myomektomi) nasıl yapılır?

Kullanılan cerrahi yöntem myomların konumuna ve boyutuna bağlıdır.  

Abdominal Myomektomi (Laparotomi): Bu yöntemde karın ya da kasık bölgesinde bir kesi yapılır Kesik 8 cm veya daha uzun olabilir. Genellikle rahmin dış yüzeyindeki myomları ve çevresindeki organları çıkarmak için kullanılır. Bu cerrahi genellikle kısa bir hastanede kalış süresi gerektirir ve evde iyileşme süresi 4-6 hafta kadar sürebilir.

Laparoskopik Myomektomi: Karın bölgesine göbek deliği yakınında küçük bir kesiden (genellikle 1 cm) ışıklı bir teleskop (laparoskop) yerleştirir. Myomları çıkarmak için karın bölgesindeki diğer küçük kesilerden cerrahi aletler kullanır. Hastalar genellikle işlemin yapıldığı gün ya da bir gün sonra hastaneden taburcu edilir. İyileşme süresi genellikle 2-7 gündür. 

Histeroskopik Myomektomi: Bu prosedür, rahmin iç yüzeyinde bulunan myomlar için kullanılır. Vajinadan rahme ışıklı bir teleskop (histeroskop) yerleştirir. Rahmi şişirmek için sıvı ile doldurur. Myomları çıkarmak için histeroskopta bulunan bir kılıf aracılığıyla cerrahi aletler yerleştirilir. Genellikle hastalar ameliyat günü evlerine gönderilir ve birkaç gün içinde normal aktivitelerine dönebilirler. Ciddi komplikasyonlar nadirdir. 

Robotik Destekli Myomektomi: Robotik prosedür sırasında doktor, göbek hizasında veya üzerinde bir teleskopu karın içine yerleştirir. Myomları çıkarmak için aletlerin tutulması amacıyla başka küçük kesikler yapılır. Aletler robotik aletlerle kontrol edilir. Hastalar genellikle aynı gün veya 24 saat içinde evlerine dönerler. İyileşme süresi birkaç gün ile bir hafta arasında değişmektedir. 

Myomektomiden Sonra Ne Zaman Gebeliğe izin verilir?

İyileşme süresi cerrahinin türüne bağlı olarak değişiklik gösterse de genellikle kısadır; 1-6 ay beklenebilir.

Ameliyattan Sonra Myomların Tekrar Oluşma Şansı Nedir?

Ameliyattan sonra yeni myomların tekrar büyüme riski ilk 10 yıl içinde yaklaşık %30'dur. Birden fazla myomu olan bireylerde tekrar myom gelişme olasılığı daha yüksektir.

Gebelik istemeyen kadınlarda myomlar nasıl tedavi edilebilir?

Myoliz: İğne veya lazer aracılığıyla laparoskopik olarak, myomlar ısı ve soğuk enerji ile yakılabilir.

MrgFUS: MRI rehberliğinde odaklanmış ultrason tedavisi (MrgFUS) herhangi bir cerrahi işlem olmaksızın uygulanır. Bu teknoloji nispeten yeni olduğundan uzun vadeli sonuçlar hakkında sınırlı bilgi bulunmaktadır.

Uterin arter embolizasyonu: Uterin arter embolizasyonunda, myomları besleyen küçük kan damarlarını tıkamak için uterin kan damarlarına küçük parçacıklar enjekte edilir. Bu, kan akışını keser ve myomların yaklaşık olarak %40-50 oranında küçülmesine neden olur. Hastalar genellikle işlem sonrası birkaç gün ağrı hissederler. Ancak gebelik isteyen kadınlara önerilmemektedir.

Histerektomi (rahim alınması): Tüm histerektomilerin yaklaşık yarısı rahim myomlarını tedavi etmek amacıyla yapılmaktadır. Histerektomi, semptomları olan ve ileride hamile kalmak istemeyen kadınlar için en uygun seçenektir. Histerektomi karın, vajina veya laparoskop kullanılarak yapılabilir.

Myomlar başka yöntemlerle tedavi edilebilir mi?

Bitkisel ve homeopatik tedavilerin myomlardan kaynaklanan şikayetleri iyileştirdiğine dair kanıt yoktur.